Odmiany kawy Arabiki

Na świecie uprawia się kilkadziesiąt różnych odmian kawy Arabiki. Oto niektóre z nich:

• Brazylia Santos,
• Burundi Fully Washed AA,
• Dominikana Barahona,
• Etiopia Djimmah,
• Etiopia Sidamo,
• Etiopia Yrgacheffe,
• Etiopia Harrar,
• Gwatemala HB,
• Gwatemala Maragogype,
• Honduras HG,
• India Plantation A,
• Indie Monsooned Malabar,
• Indonezja Sulawesi Kalossi,
• Jamaica Blue Mountain,
• Java Jampit,
• Kenia AA,
• Kolumbia Excelso,
• Kolumbia Supremo,
• Kostaryka SHB Tarazu,
• Malawi AA,
• Meksyk Altura,
• Meksyk Maragogype,
• Nikaragua Maragogype,
• Nikaragua SHG EP,
• Panama SHB EP,
• Papua Nowa Gwinea,
• Peru HB,
• Salvador SHG,
• Sumatra Lintung,
• Tanzania AA,
• Uganda Bugisu AA,
• Zambia AA,
• Zimbabwe AA.

Kraje, w których uprawia się kawę

Główne państwa, w których uprawia się poszczególne gatunki kaw:

• Arabika

- Dominikana
- Boliwia
- Haiti
- Honduras
- Gwinea
- Wenezuela
- Jamajka
- Zimbabwe
- Kenia
- Salwador
- Peru
- Meksyk
- Kuba
- Kostaryka

• Robusta

- Wietnam
- Wybrzeże Kości Słoniowej
- Tajlandia
- Togo

• Arabika i Robusta

- Brazylia
- Ekwador
- Filipiny
- Gwatemala
- Tanzania
- Uganda
- Indie
- Indonezja
- Kamerun
- Kongo
- Madagaskar

Metody obróbki kawy

Wyróżniamy dwie metody obróbki kawy: na mokro i na sucho. Zastosowanie tych metod uzależnione jest od klimatu. Metoda na sucho stosowana jest na terenach, gdzie panuje susza, poprzez ciągły dopływ słońca, natomiast metoda na mokro stosowana jest na obszarach, gdzie panuje pora deszczowa. Obie metody można stosować zarówno do arabiki, jak i do robusty.

Obróbka na sucho jest to tańsza metoda obróbki, ale również daje ziarna kawy gorszej jakości. Polega na ułożeniu w pełnym słońcu owoców kawy na matach. Owoce układa się na matach robiąc z nich kilka warstw. Ziarna są mieszane często, tak aby każde ziarenko miało dostęp do słońca z każdej strony. Nie należy ich przesuszać. Po czterech tygodniach ziarna przekłada się do mechanicznej łuszczarki, usuwa ona zeschnięte otoczki oraz pozostałości po miąższu.

Przykładem kawy, która powstaje metodą suchą jest kawa monsunowa. Kawa ta leży w otwartych magazynach, w których poddawana jest działaniu wilgotnych wiatrów monsunowych i deszczów, przez co obniża się jej kwasowość, a jej konsystencja staje się gęstsza. Ziarna tej kawy są duże, aromat lekko czekoladowy, a smak bardzo łagodny, wyraźnie pozbawiony kwasowości. Uprawia się ją tylko na południu Indii na wysokości 800 – 1600m. n.p.m.

Obróbka na mokro polega na pozbawieniu ziaren miąższu, po czym trafiają one do zbiorników, gdzie moczą się w wodzie przez 24 - 48 godziny, przez co zaczynają fermentować. W tym czasie kawa nabiera swojego charakterystycznego smaku. Jeśli zaś osoba odpowiedzialna za ziarna nie dopilnuje ich i fermentacja potrwa za długo, kawa nie nadaje się wtedy do picia i można ją już tylko przeznaczyć na kompost. Po upływie tego czasu sfermentowane ziarna oczyszcza się strumieniem wody i przekłada do suszarki lub na płytę betonową do wyschnięcia na słońcu, gdzie trzeba je mieszać, aby nie zgniły. Po wysuszeniu ziaren ich pergaminową łuskę ściera się w specjalnej maszynie, to właśnie pod nią znajduję się zielone ziarno. Metoda na mokro jest bardziej efektywna, gdyż daje ziarna lepszej jakości.

Gatunki Kawy

• Arabika (coffea arabica) - jest najstarszym i najbardziej powszechnym gatunkiem kawy, produkowana jest w ponad 70% na światowym rynku, gdyż jest bardziej ceniona przez koneserów. Nazwę Arabika nadał jej słynny botanik Karol Linneusz. Pochodzi z Etiopii, ale uprawiana jest na Jawie, Sumatrze, Karaibach, Afryce Równikowej, Kolumbii oraz Brazylii. Twierdzono, że jego nazwa pochodzi od arabskich kupców, którzy ją upowszechniali. Jej smak jest lekko kwaskowaty, dużo łagodniejszy od robusty, ponieważ zawiera mniej kofeiny (0,8 - 1,7%), ma też czekoladowy lub korzenny posmak. Jej ziarno ma zielonkawy kolor, jest płaskie podłużne z wyraźnym szwem. Uprawa Arabiki jest trudniejsza, gdyż potrzebuje ona lepszych warunków klimatycznych: wysokość od 2000-9000m. n.p.m., tropikalny klimat, jak również temperatura nie mniejsza niż 15°C i nie większa niż 30°C. Wysokość tego krzewu osiąga nawet 5m. wysokości i wydaje owoce cały rok. Najbardziej znane podgatunki Arabiki to: a bourbon, arabica typica, moca, maragogype, catura i inne. Najlepszym smakiem wyróżniają się ziarna Arabiki rosnące na uprawach wyżynnych, gdzie owoce wolniej dojrzewają, natomiast na uprawach nizinnych owoce dojrzewają o wiele szybciej co wpływa negatywnie na ich smak, gdyż jest on wtedy mniej intensywny i mniej aromatyczny. Ze względu na intensywność smaku i zapachu stosujemy ją do mieszanek kaw. Ilość Arabiki w danej mieszance jest dla konsumenta bardzo ważna, gdyż dzięki temu wie, która kawa jest lepsza. Im więcej Arabiki w mieszance, tym kawa ma intensywniejszy smak.

• Robusta (coffea canephora, coffea robusta) - jest dużo gorszym gatunkiem kawy niż Arabika, ale jest też od niej wydajniejsza i szybciej rośnie (około 10-11 miesięcy). Jest dużo tańsza w uprawie, gdyż jej hodowla jest dużo łatwiejsza. Odkryta została dopiero w XIX wieku. Jest również bardziej odporna na zmiany pogodowe. Najczęściej uprawiana jest w Indiach, Wietnamie, Afryce i Brazylii, lecz najlepsze jej plantacje są w Ugandzie i Zairze. Może rosnąć w miejscach, gdzie nasłonecznienie jest bardzo duże. Jest dużo bardziej odporna na wszelkiego rodzaju choroby niż Arabika. Robustę można hodować na różnych wysokościach, ale najbardziej odpowiednia to 0-700m. n.p.m. Ma gorszy smak niż Arabika, nieco cierpki, ostrzejszy i gorzki, a jej ziarna są bardziej okrągłe w kolorze żółtym, zielonym, aż po brązowy. Posiada więcej kofeiny 1,7 - 4,0%. Jako tańszy gatunek kawy Robusta jest często stosowana jako wypełniacz do innych tańszych mieszanek kaw. Ziarna zbiera się ręcznie lub używając specjalnych maszyn. Uprawia się ją w o wiele niższych partiach gór. Robustę używa się do przyrządzania kaw głównie rozpuszczalnych oraz w mieszankach espresso na styl włoski. Jej udział w światowej produkcji kawy nie przekracza 30%.

• Liberika - gatunek uprawiany w zachodniej części Afryki. Stanowi ok. 1% światowej produkcji kawy, gdyż kwitnie bardzo nieregularnie (na jednym krzewie znajdują się ziarna dojrzałe jak i niedojrzałe) co utrudnia jej zbiory i mało plantatorów decyduje się na jej uprawę. Ma słaby aromat, i stosuje się ją jako uzupełniacz do innych lepszych kaw. Ziarna Liberiki są prawie 2 razy większe od ziaren Arabiki, są bardziej spłaszczone i maja kolor zielony.

• Arabusta - jest to skrzyżowanie kawy Arabiki z Robustą, ma mniej kofeiny od Robusty lecz więcej od Arabiki i jest ona o wiele bardziej odporna na warunki pogodowe i szkodniki od Arabiki. Uprawia się przede wszystkim na Wybrzeżu Kości Słoniowej.